Tarihte , mesela bin yıl önce kuvvetli olan hakim olur başa geçer kuralları kendi kafasına göre belirler ve diğerlerini yönetir , yönlendirir ,idare ederdi.
İyi kral iyi lider ülkesini insanları yüceltir mutlu ederdi. Peki ya saltanatta devam eden kötü kral nasıl olacaktı acaba? Daha iyi de olabilir daha kötü de olabilirdi. Bugünden tarihe bakınca zaten bunun iyi ve kötü örneklerini görüyoruz. Şimdilerde güçlü olan yönlendiren kamu vicdanı, maddi manevi kamu menfaatidir Artık firmanın patronu değil kamu ve duyarlı, örgütlü müşteriler ve kabul görmüş değerler kuralları belirlemektedir. Toplumlar uzun süre baştaki güce boyun eğerek itaat etmişlerdir .Taa ki 1215 yılından önceki süreçte İngiltere’de kral a karşı yapılan başkaldırı ile MAGNA CARTA uzlaşması sağlanmıştır.
MAGNA CARTA yani muhteşem belgede kralın hazineden sınırsız sorumsuz denetsiz harcamaları önce lordlar, Dükler sonraki süreçte de ahali tarafından sorgulanır izlenir hale getirilmiştir. Demokrasinin başlangıcı kabul edilen bu süreçle sınırlı, sorumlu, takip edilebilen, denetlenen , şeffaf değerler benimsenmiştir.
1789 daki Fransız ihtilalinin de ana gerekçelerinden biri Kral idaresinin şatafatlı yaşantısına karşı halkın açlıkla boğuşurken bir de devlet tekelindeki TUZ ZAMMI isyanı başlatmış ve EŞİTLİK -KARDEŞLİK – ÖZGÜRLÜK sloganı ile yeni bir düzen başlamıştır. O dönem Avusturya prensesi, Fransız kraliçesi Marie Antounette’nin şatafatı dillere destandır.Yönetimin hesap vermesi sağlanmıştır.
O yıllardan itibaren gereken düzenlemeler yapılıp kurallar çağa uygun hale getirilerek kabul edilmeye başlanmıştır. Batıda başlayan bu hareketler doğal olarak Osmanlı’da karşılık bulmuştur. Çok ırklı, çok dinli, çok dilli ahali, daha adil idare ve eşit haklar talep etmeye başlamıştır.
1839 Tanzimat ,1856 Islahat Fermanı ,1862 de Sayıştay ‘ın kuruluşu ile bizde de hesap verilebilir kanuna kurala dengeye uyum başlamıştır. Bugün Yargıtay ,Danıştay Anayasa Mahkemesi, Devlet Denetleme Kurulu, Hesap uzmanları, Yeminli Mali Müşavir Yeminli Muhasebecilik hatta gümrükler inceleme ve denetlemeye gönüllü mecbur olduğumuz yerlerdir.
Bin yıl önceki yüz önceki toplumsal yapı, dünya dengeleri değişmekte gelişmektedir. İkinci dünya savaşından sonra insanlar yönetimler, firmalar daha geniş düşünceli ve Herkese tabiata her şeye sorumluluk anlayışı ile yaklaşmak mecburiyetinde olmuştur.
Firmaların sahipleri tek olsalar bile sonraki nesile, aileye, topluma ve çevreye karşı sorumludurlar. Hatta kendine bile düzgün bir hesap yapmalı ki firma doğru yolda devam etsin. Aniden batan firmaların hesaplarının kendilerine bile şeffaf olmadığı ortaya çıkmıştır.
Ortaklarına ve müşterilerine hatta çalışanlarına karşı şeffaf hesap verebilir olmak durumundadırlar. Şirket hesapları devlet ve uluslararası standartlara, vergi ,sendika, insan haklarına karşı savunulabilir olmak zorundadır.
Dünya çok küçüldüğü için, teknoloji her yere uzanabildiği için artık herkes, her şey izlenebiliyor. Müşteriler de en adil ,şeffaf hesap verebilen firmaları kendilerine muhatap almaya özen göstermekteler. Sürdürülebilir ,sağlıklı bir firma ve uzun ömürlü bol müşterili süreç için hesap bilmek hesap vermek vazgeçilemez bir ön şarttır artık.
Kamu ya da özel sektör fark etmeksizin hesap verebilirlik her kuruluş için daha önemli hale geldi. Çevresel kaygılar, artan eğitim düzeyi, sosyal medyanın gelişimi, herkesi ve her kurumu hem daha fazla sorgulamaya hem de daha fazla sorgulanmaya itiyor.
Bu ortamda işletmeniz ya da sorumlu olduğunuz kuruluş da yasal mecburiyetler gereği sürdürülebilirlik raporu yayınlamak zorunda mı? Sürdürülebilirlik raporunuzun uluslararası kabul gören güvence standardında olmasını mı istiyorsunuz? O zaman AccountAbility’nin güvence standardı AA1000 AS tam size göre.
AccountAbility Nedir?
AccountAbility, merkezi İngiltere’de bulunan ve global tanınırlığı olan standart ve danışmanlık kurumudur. Dünya çapında pek çok işletme, devlet kurumu, yatırımcı ve çok paydaşlı kuruluş, doğrulanmış sürdürülebilirlik onayını AccountAbility tarafından geliştirilen standartlarla almayı tercih etmektedir.
AccountAbility standartları her işletme için kolay uygulanabilir, kolay adapte olunabilir çerçeveler geliştirerek sorumlu ve sonuç odaklı performans elde etmeyi basit hale getirir. AA1000 AS güvence standardı diğer kurumlara üçüncü kişi olarak güvence veren bağımsız denetim kuruluşları tarafından kullanılsa da zaman içerisinde hesap verebilirlik yönetim sistemini geliştirmek pek çok kuruluş bu standarttan faydalanmaya başlamıştır. AccountAbility’nin 2 standart seti ve bir prensipler kılavuzu vardır:
• AA1000 AS Güvence Standardı (Assurance Standard)
• AA1000 SES Paydaş Katılım Standardı (Stakeholder Engagement Standard)
• AA1000 AP Hesap Verebilirlik Prensipleri (Accountability Principles)
AccountAbility AA1000 AS Güvence Standardı
AA1000 AS güvence standardı 2003 yılında dünyanın ilk sürdürülebilirlik güvence standardı olarak yayınlanmıştır. Standardın geliştirilmesinin amacı sürdürülebilirlik performansı ile raporlamanın kalitesini ve güvenilirliğini arttırmaktır. AA1000 AS kapsamında ‘kalite’ demek, raporlama kuruluşunun şeffaflığının, katılımcılığının ve paydaşlara karşı sorumluluğunun derecesidir. Standart 4 temel ilke üzerine inşa edilmiştir:
• Kapsayıcılık: İnsanlar kendilerini etkileyen her kararda söz sahibi olmalıdır.
• Gereklilik: Karar alıcıların sürdürülebilirlikle ilgili konularda farkındalık göstermesi ve açık olması gereklidir.
• Sorumluluk: Kurumlar, gerekli sürdürülebilirlik başlıklarında ve bunların etkileri konusunda şeffaf davranmalıdır.
• Etki: Kuruluşlar faaliyetlerinin daha geniş ekosistemleri nasıl etkilediğini izlemeli, ölçmeli ve sonuçlar konusunda hesap verebilmelidir.
AA1000 AS standardının geliştirilme sürecinde dünya çapında yıllar süren e-araştırmalar ve takibinde 20 ülkede yüz yüze görüşmeler yapılmıştır. Veriler, her biri en az 2 ay süren 3 halka açık değerlendirme sürecinden geçirilmiştir. Bu titiz geliştirme süreci sonunda AccountAbility, Dünya Ekonomi Forumu’nun ESG ekosistem haritasında çerçeve geliştirici kurum olarak anılmıştır.
AA1000 AS’nin Amaçları
AA1000 AS güvence standardı iki önerme üzerine kuruludur;
1- Hesap verebilirlik işlemleri çeşitlilik gösteren organizasyonlar, sektörler, paydaşlar ve stratejileri tanımlamak, anlamak ve bunların ihtiyaçlarına cevap vermek için adapte edilmelidir.
2- Kaliteli ve sağlam paydaş katılımı, merkezi karar alma mekanizmasını öğrenmeye ve yeniliğe teşvik ederek performansı arttırır.
Bu nedenlerle AA1000 AS standardı, kuruluşların sosyal, ekonomik ve çevresel raporlamasının kalitesini ve güvenilirliğini arttırmayı amaçlar. Yukarıda belirttiğimiz gibi esasen diğer işletmelerin raporları ve sosyal hesapları için güvence veren bağımsız denetim kuruluşları tarafından kullanılsa da hesap verebilirlik sistemini geliştirmek isteyen her işletme AA1000 AS’den faydalanabilir.
AA1000 AS güvence standardının amaçları özetle şunlardır:
• Finansal raporlama ve güvence ile sürdürülebilirliğin finansal olmayan bileşenlerini aynı platformda buluşturmak.
• İşletmelerin sürdürülebilirlik yönetimi, performansı ve raporlaması üzerine hesap verebilirliğini güvence altına almak.
• Sürdürülebilirliğin, sera gazı salınımları, çevresel yönetim sistemleri, sürdürülebilir orman yönetimi ve iyi ticaret işaretlemesi gibi spesifik alanlarını da kapsamak.
• Çok sayıda işletmenin yenilik ve öğrenme süreçleriyle genel performansı arttırmak için kullandığı paydaş katılımını cesaretlendirmek.
AA1000 AS Standardı’nın Faydaları
• Uluslararası tanınırlığı olan belgelendirme kuruluşunun güvencesi
• İşletmenizin yönetim kalitesinin güvenilirliğinin artması
• Paydaşların ve diğer dış aktörlerin katılımı
• Dow Jones Sürdürülebilirlik Endeksi (DJSI) ve Karbon Saydamlık Projesi (CDP) gibi önde gelen kredi ve derecelendirme kuruluşları tarafından tanınan güvence belgesi
AA1000 AS Benimseme Alternatifleri
Kuruluşlar AA1000 AS güvence standardını 2 farklı şekilde benimseyebilir:
– Tip 1 benimseme, AA1000 AS güvence standardının tüm ilkelerine uyumun derecesini ve doğasını belirleme sürecidir. Amaç, kuruluşun sürdürülebilirlik yönetimi sürecinde paydaşlara güvence vermek, raporlamada bunun nasıl yansıtıldığını değerlendirmektir. Bu tip benimsemede rapor edilen halka açık bilginin doğruluğuna değil 4 ana prensibe uyuma bakılır.
– Tip 2 benimseme, Tip 1’deki uygulamaya ek olarak raporlamaların içeriğinin doğrulanmasıyla olur.
Bunlara ek olarak güvence de yüksek seviye veya orta seviye olarak 2 düzeyde olabilir. Yüksek seviye güvencede denetim kuruluşu toplayacağı maksimum miktarda veriyi toplar ve hata payının çok düşük olduğunu garanti eder. Orta seviye güvencede gerekli miktarda veri toplanır ve hata payının çok düşük olmamakla birlikte az olduğu garanti edilir.
Daha Fazlası
