IREC sertifikası

IREC Sertifikası Nedir?

I-REC (International Renewable Energy Certificate) Türkçe karşılığı Yenilenebilir Enerji Sertifikası veya Yeşil Enerji Sertifikası olan, International REC Standard Foundation tarafından geliştirilen bir sertifikasyon sistemidir. IREC Sertifikası,  üretilen enerjinin kaynağının ve özniteliğinin izlenebilirliğini sağlayarak elektriğin yenilenebilir enerji kaynaklarından üretildiğini belgelemektedir.

Uluslararası Nitelik İzleme Standardı
Çevresel olarak farklılaştırılmış elektrik ürünleri için pazarlar ilk olarak 25 yıl önce
ABD ve Avrupa’da oluşturulduğundan beri, binlerce paydaş, yenilenebilir enerjinin
sağlam ve etkili satın alınmasını sağlayan beklentiler, ilkeler ve kurallar üzerinde fikir
birliğine varmak için çabalamışlardır. Bu piyasaların işleyişi için önemli olan, elektrik
üretiminin özelliklerini enerji nitelik sertifikaları şeklinde tanımlanabilir ve takip
edilebilir olmasıdır. Bu altyapı geliştikçe, en iyi uygulamalar, varsayılan beklentiler
haline geldi ve takip sistemlerini daha iyi tanımlanmış ve daha gelişmiş hale getirdi.
Bu sistemlerin işlevselliklerini arttırmalarına yardımcı olmak için, paydaşlar,
üreticilerden piyasa oyuncularına ve tüketicilerden hükümetlere kadar her biri kendi
bakış açısına, beklentilerine ve gereksinimlerine göre, nitelik izleme sisteminin tüm
yönleriyle uyumlu olmasını sağlamak için katkıda bulunmuştur. Bu paydaşların
kaydettiği ilerleme sayesinde, enerji nitelik sertifikaları elektrik piyasalarının ayrılmaz
bir parçası haline gelmiştir.
Tüketiciler için akredite, bir altyapı sağlayıcısı tarafından verilen ve izlenen nitelik
sertifikaları satın almayı ve sertifikaların güvenilir olduğundan, mükerrer
olmadığından emin olabilmeyi sağlar. Bununla birlikte, standart, yenilenebilir
enerjiden çok daha geniş bir ürün yelpazesine uygulanabilir. İçinde “yeşil” elektriği
“gri” elektrikten ayırmanın yanı sıra, potansiyel olarak tüketicilerin diğer tercih edilen
ürün türlerini (biyojenik ve termojenik doğal gaz veya geri dönüşümden türetilen
metaller) belirlemesine olanak sağlayabilir.
Standart, bir öznitelik izlemeyi güvenilir ve sağlam bir şekilde uygulamak için
gereken araçları tanımlayan sistemdir. Elektrik veya yakıt gibi belirli bir emtia ile
sınırlı değildir. Ayrıca metaller gibi öznitelik takibinden fayda sağlanacak herhangi bir
emtiaya uygulanabilir.

Uluslararası REC Standartı I-REC

Uluslararası REC Standartı (I-REC), International REC Standard Foundation
tarafından dünyanın herhangi bir ülkesinde yenilenebilir kaynaklardan üretilen
enerjinin kaynağını izlemek ve tüketimini kanıtlamak için oluşturulmuş uluslararası
bir standarttır. Bu plan, resmi bir gönüllü izleme sistemine sahip olmayan ülkeler
içindir. I-REC, European system of Guarantees of Origin – Avrupa Menşe Garantileri
(EECS) sisteminin en iyi uygulamalarına dayanır. Her I-REC, yenilenebilir bir enerji
kaynağından üretilen 1 MWH (megavat saat) elektriği temsil eder. Elektronik I-REC
kaydı, sertifikaları düzenler, aktarır, tekrardan sayımı engelleyerek güvenilir ve şeffaf
izlenebilirlik sağlar. I-REC, yenilenebilir kaynaklardan gelen elektrik tüketimini
belgelemek ve izlemek için uygun bir araçtır. Sera gazı emisyonlarının azaltılmasını
belgelemek ve RE100 (küresel kurumsal yenilenebilir enerji girişimi) ve CDP
(yatırımcıların, şirketlerin, şehirlerin çevresel etkilerini yönetmeleri için küresel
açıklama sistemini çalıştıran kar amacı gütmeyen, yardım kuruluşu) hedeflerine

yönelik sürdürülebilirlik derecesini iyileştirmek için de etkili bir araçtır.
Standardın, ilişkili pazarlara sunulan hizmetlerin ilke ve kurallarını uygulamaktan
sorumlu olan kuruluşlara “Kod Yöneticileri” (cod managers) denir. I-REC
Foundation tarafından akredite edilen her kod yöneticisi, standardın uygulanmasını
sağlamakla kalmayıp aynı zamanda pazar üreticilerinin, piyasa kuruluşlarının ve
tüketicilerin erişebileceği bir dizi yönetim belgesi oluşturur. Bu uygulama belgelerine
“Ürün Kodları” denir. Ürün kodları, ilişkili oldukları ürünlerin gereksinimlerine uygun
olarak, dijital takip sağlayıcılarından, sertifika verenlere ve piyasa platformu
işletmecilerine kadar ilgili tüm piyasa kolaylaştırıcılarının çalışmalarını bilgilendirir.
Her ürünün, ürün kodu farklıdır. Her ürün türü için, standarta uyum temel farklılıklar
gösterir. Başka bir deyişle, ürün kodları, takip edilen ürünün özelliklerine,
kullanıcıların ihtiyaçlarına, kod üreticisinin yetkilerine göre çeşitlilik gösterecektir.
I-REC STANDARTININ GENEL ESASLARI
-Nihai kullanıcının bilgi edinme hakkı; ürün sertifikasının sahibi ya da son kullanıcısı,
sertifikanın menşei, sahip olduğu tüm nitelikleri, daha önce takas edilmişlik, iptal vb.
olup olmadığı gibi tüm detaylı geçmişi, sertifikanın dolaylı ya da doğrudan nasıl
kullanılabileceği hakkında tüm bilgilere sahip olma hakkına sahiptir.
-İş birliği; kullanıcılara tam ve doğru bilgi sağlanmasına yardımcı olmak için, tüm
öznitelik izleme sistemleri işletenlerinin iş birliği yapması gerekir. Standarda göre
akredite edilmiş olsun ya da olmasın, pratik ve uygun sistemler ürün kodlarına entegre
edilebilir.
-Bağımsızlık; akredite kuruluşları, hizmet ettikleri herhangi bir piyasaya, o piyasanın
bütünlüğünü, piyasanın kötüye kullanılmasından kaçınılmasını ve erişimin adil ve
herkese açık olmasını sağlamak için yeterli koruma olmaksızın doğrudan
katılmayacaktır. Piyasaların açık, adil ve şeffaf olmasını sağlamaya uygun
davranacaktır.
-Esneklik; standart, teknolojilerin, pazarların ve yasaların evrime ve değişime tabi
olduğunu kabul eder. Bu nedenle ürün kodları, değişime uyumlu, esnek bir şekilde
yönetilmelidir. Kurul, kararları verirken sadece gereklilik, orantılılık ve eşitlik
ilkelerini değil, aynı zamanda yasal hususları, teknolojik farklılıkları ve belirli
pazarların gerekliliklerini, asgari uyum kriterlerini de dikkate alacaktır.
– Paydaş katılımı; bilgi, teknoloji ve uygulamalar geliştikçe, standart ve ürün
kodlarının tutarlılığının devamı için, paydaşların görüşleri dikkate alınarak, uygun
hesaplamalar yapılacaktır.
– Anlaşmazlık çözümlemek; bir ürün kodunda anlaşmazlık belirtilmişse, standart

kurucu vakıf, ürün koduna uygulanan yasalar veya geçerli sözleşmelere bağlı kalarak,
kuruluşlar arasındaki ihtilafların çözümünde bağımsız bir hakem, uzman veya
arabulucu olarak hareket edebilir.
– Ayrımcılık yapmamak; standart ve ürün kodları, mümkün olduğu ölçüde giriş
engellerini azaltmak, daha çok pazara girmek ve ayrım yapılmamasını sağlamak için
tasarlanmıştır.
-Açık ve doğru iletişim; kod yöneticileri her türlü bilginin adil ve doğru paylaşımını
destekler.
-Ulusal düzenlemelere uygunluk; ürün kodları, birden fazla ülkede geçerli yasalara
uygun geliştirilmektedir.
Ürün Sertifikalarına İlişkin Esaslar
– Durum beyanı değiştirilemez ; standarda göre düzenlenen ürün sertifikası, bir üretim
tesisinde bir veya daha fazla olay veya faaliyetle ilgili doğrulanmış tarihsel gerçeğin
beyanıdır. Ürün sertifikasının düzenlendiği tarihte yer alan bilgiler daha sonra
değiştirilemez. Gelecekteki herhangi bir faaliyet veya etkinlik için ürün sertifikası
verilemez.
-Ürün sertifikası özgün ve tektir; ürün sertifikası, belirli bir süre, belirli bir olay ile
ilişkili kanıtlanmış özellikleri temsil eden özgün bir beyandır. Söz konusu ürün için
başka bir sertifika düzenlenemez.
– Ürün sertifikasının özel mülkiyetine ya da kullanım hakkına sahip olmak ; ürün
sertifikası, üreticiden, son kullanan kişiye kadar takip edilip, doğrulanabilir.
– Ürün sertifikasının kullanımı farklıdır ; bir ürün sertifikası amorti edildiğinde,
kullanılmış olarak kabul edilir. Amorti edilmiş ürün sertifikası geçerliliğini yitirir.
Başka bir kuruluşa veya bireye devredilemez. Bir defadan fazla amorti edilemez.
– Ürün sertifikası kanıta dayalıdır ; bir ürün sertifikası, yalnızca olay veya faaliyetin
bağımsız olarak doğrulanmış kanıtları için düzenlenebilir. Söz konusu kanıt, başka bir
öznitelik izleme standartından geliyorsa, yeniden kullanılamaz.
– Etiketleme şemaları ve bilgi sağlama ; bir ürün ve kullanımıyla ilgili prosedürler,
temel ürün spesifikasyonunun haricinde, etiketler gibi başka nitelikler ile de
bildirilebilir.
Altyapı İle İlgili Esaslar
– Operasyonel güvenilirlik, bütünlük ve güvenlik; ürün sertifikalarının mülkiyetini,
devrini, ticaretini veya görselleştirilmesini kolaylaştıran altyapı güvenilir olacak ve

kapasitesi bu ürünler için beklenen talebi karşılamaya yeterli olacaktır. Alt yapı, hem
sistemler içinde hem de sistemler arasında aktarılırken verilerin bütünlüğünü ve
güvenliğini koruyan uygulamalar ve protokoller kullanılarak uygulanacak ve
işletilecektir.
– Maliyet etkinliği; akredite kuruluşları, karşılamaları gereken tüm gereksinimleri
korurken, mümkün olan her yerde uygun maliyetli iş uygulamalarının benimsenmesini
sağlayacak ve destekleyecektir.
Akreditasyona İlişkin Esaslar
– Standarda uygunluğun teyidi; bir ürün kodunun, standart ile uyumlu olması
gerekiyorsa, herhangi bir ürünün standarda uyumlu bir şekilde uygulanmasında önemi
olan tüm kuruluşlar için akreditasyon gerekecektir.
Kod Yöneticileri
Genel Sorumlulukları;
Bir kod yöneticisinin ana sorumluluğu, bir ürün kodu aracılığıyla bir ürünün yönetimi
ve çalışması için gerekli olan tüm protokolleri, sistemleri tanımlamak ve
uygulamaktır. Kod yöneticileri ayrıca gerekli tüm akredite kuruluşlarının
atanmasından veya ticari organizasyonundan sorumludur. Kod yöneticileri, sorumlu
oldukları her ürünün standartından da sorumludur. Kod Yöneticisi, bir devlet kurumu,
sivil toplum kuruluşu veya ticari kuruluş dahil olmak üzere yasal olarak tanınabilir
herhangi bir kuruluş olabilir.
Ticari İlişkileri;
Kod Yöneticileri, ürün kodunun ve ilgili hizmetlerin etkin ve sağlam bir şekilde
sağlanmasını sağlayan uygun sözleşmeleri yapacaktır. Bir ürünün hizmet sunumunun
bir parçası olan kod yöneticileri ve akredite kuruluşları arasındaki ticari anlaşmalar,
standardın tüm gereksinimlerinin her akredite kuruluşunun tanımlanmış rollerine göre
açıkça atanmasını sağlayacaktır. Kod yöneticileri, diğer akredite kuruluşlarıyla ticari
ilişkilerini uygun gördüğü şekilde yapılandırabilir ve diğer akredite kuruluşlarıyla
sözleşme yapmak zorunda değildir.
Giriş ve çıkış prosedürleri;
Kod yöneticileri, yönettikleri ürünler için geçerli görevlerden herhangi birini
üstlenmek isteyen bir kuruluş tarafından izlenecek giriş-çıkış süreçleri hakkında net
rehberlik sağlamalıdır. Bu rehberlik, ürün koduna ek olabilir, ancak yine de

incelemeye tabidir ve kamuya açık olmalıdır.
Operasyonel prosedürler;
Kod Yöneticileri, yönettikleri ürünler için geçerli görevlerden herhangi birini üstlenen
bir kuruluş tarafından izlenecek operasyonel süreçler hakkında net rehberlik
sağlayacaktır. Bu kılavuz, ürün kodu kapsamında sağlanan hizmetlerle operasyonel
etkileşimin tüm yönlerini içerecektir. Bu kılavuz, ürün koduna ek olabilir, ancak yine
de incelemeye tabidir ve kamuya açık olmalıdır.
Raporlama;
Kod Yöneticileri, talep üzerine istatistiksel raporlar sağlayacaktır.
Ürün Kodları
Ürün kodlarının mülkiyeti; ürün kodları, kod Yöneticisine aittir ve onların yetkisi
altındadır. Aksi kararlaştırılmadıkça, yegane ve münhasır fikri mülkiyetleridir. Ürün
kodlarının, standart ile uyumlu olmadığı durumlarda akreditasyonu iptal edilebilir.
Ürün kodlarının amacı; bir ürün kodu, bir kod yöneticisinin ürünü, standarda uygun
olarak nasıl sağladığının açık bir ifadesi olarak işlev görür. Ayrıca, ürünün ve kod
yöneticisi tarafından sağlanan hizmetlerin standarta uygunluğunu belirlemede önemli
bir rol oynar.
Akreditasyon gereksinimi; bir ürün kodunun kurul tarafından onaylanması, herhangi
bir ilişkili kuruluşun akreditasyonu için bir ön koşuldur.
Açık ve belirgin amaç; bir ürün kodunun, diğer herhangi bir ürün kodundan farklı, net
bir amacı olmalıdır. Bu ayrım, bir ürün tanımı veya bir coğrafi kısıtlama ile ilgili
olabilir.
Ürünün kapsamlı ifadesi ve uygulaması; ürün kodları, asgari olarak, aşağıdakilere
ilişkin ayrıntılı belgeleri içermelidir:
-Ürün sertifikasının nasıl benzersiz ve değişmez olduğu,
– Bir ürün sertifikasının mülkiyetinin nasıl münhasır olduğu,
– Bir ürün sertifikasının kullanımının nasıl benzersiz olduğu,
– Bir ürün sertifikasının neye dayandığı ve denetlenebilir parametrelerle nasıl
ilişkilendirilebileceği,
– İlgili bir etiketleme planının veya üçüncü taraf bilgilerinin, standardın
gereklilikleriyle tutarlı olarak nasıl uygulanabileceği,
– Son kullanıcıların bilgi edinme hakkının nasıl garanti edileceği,

– Terimlerin tanımı (mümkün olduğunca Standartla tutarlı olacak şekilde)
– Kilit rollerin ve sorumlulukların tanımı
– Ürün ve ürün yaşam döngüsünün bir açıklaması,
– Ürün sertifikalarının düzenlenebileceği süreler (saatlik, aylık vb.),
– Tescilin zamanlamasına ilişkin herhangi bir sınırlama ve ürün sertifikalarının
düzenlenebileceği üretim dönemiyle ilgili hususlar,
– İhraççı onay sürecinin tanımı ve belirli pazarlar için ilgili İhraççıların belirlenmesi
konusunda iş birlikleri,
– Piyasa katılımcıları arasında adil rekabeti sağlayan önlemler,
– Ürün sertifikası için ölçü birimi ve kesirli veya ondalık birimlerin nasıl ele alınacağı,
– Aşağıdakileri içeren ürün kullanılabilirliği kapsamı:
▪ Coğrafi kullanılabilirlik
▪ Teknik sınırlamalar
▪ Yasal sınırlamalar
▪ Ticari sınırlamalar
– Aşağıdakiler için gereklilikler ve süreçler:
▪ Kuruluşların kaydı
▪ Hesapların oluşturulması
▪ Üretim tesislerinin kaydı
▪ Ürün sertifikalarının düzenlenmesi
▪ Kabul edilen kanıt biçimleri ve ilgili veri kaynakları
▪ Ürün sertifikalarının devri
▪ Ürün sertifikalarının kullanılması
▪ Ürün sertifikasının işlevsel olarak kullanılamaz hale geldiği, sona erme veya diğer
mekanizmalar
▪ Diğer ilgili sertifikalar ve sistemlerle etkileşim, örneğin, sertifika içe aktarma veya
diğer öznitelik izleme sistemlerine ihracatta olduğu gibi bir sistemden diğerine

sertifika dönüştürme durumunda
▪ Duran verilerdeki güncellemeler (kayıt verileri gibi)
▪ Kayıt yönetimi
Asgari olarak aşağıdakileri içerecek olan temel kamu belgelerinin tanımı ve yönetimi:
▪ Kullanım koşulları
▪ Kullanım ücretleri
▪ Faturalandırma ve ödeme varsayılan süreçleri
▪ Veri tutarlılığı ve yayın
▪ Sistem
– Danışma süreçleri ve kontrolünün değişimi
-Kalite güvencesi
-Hata yönetimi
-Veri güvenliği protokolleri (kamuya açık değildir)
-Dolandırıcılığı önleme protokolleri (kamuya açık değildir)
-Ücret karşılaştırması (kamuya açık değildir)
-2, 5 ve 10 yıllık ücret-hacim beklentilerine ilişkin raporlar (kamuya açık değildir)
– Diğer ürünler ile ilişkiler; belirli bir özelliğin aynı anda her iki ürün sertifikasında
temsil edilememesi için kontrollü bir dönüştürme işlemi varsa, bir ürün kodu başka
bir ürün sertifikası ile ilişkilendirilebilir. Bir ürün sertifikası ile aynı üretim
faaliyetinin olduğu benzer ticarete konu araçlar arasındaki ilişki açıkça
tanımlanmalıdır. Bir ürün kodu, diğer ürünlerle karıştırılmaması ve herhangi bir keyfi
ya da ayrımcı muameleye tabi tutulmaması için evrensel gereklilikler uygulanacaktır.
– Üretimden son kullanıcıya kadar benzersiz gözetim zinciri; bir ürün kodu,
düzenlenen ürün sertifikalarının hacminin, üretimden son kullanıcıya kadar benzersiz
bir şekilde nasıl izlenebileceğini eksiksiz tanımlayacaktır.
– Esaslara uyumun sağlanması; ürün kodları, bir kod yöneticisinin, standart ve ilgili
esaslar ile uyumlu olduğunu açıkça belgeleyecektir.