Leed Sertifikası; Leed (Leed-Leadership in Energy and Environmental Design) USGBC tarafından çıkarılan ve GBCI tarafından verilen ABD kökenli bir sertifikadır. Mevcut binalarda, ticari iç mekanlarda, okul ve evlerde, yeni inşaat halindeki binalar ve büyük tadilat geçiren yenilenen binalar da dahil olmak üzere tüm bina türleri için kullanılabilir. Bugüne kadar milyonlarca metrekare inşaat alanı LEED sistemi ile ilgilenmiştir. Leed, puan tabanlı bir sistemdir ve her bina projesi belirli yeşil bina kriterlerini karşılamak için Leed puanı kazanır. Yedi adet Leed kredi kategorisinin her birinde projeler, özellikle belirli önkoşulları karşılamalı ve puan kazanmalıdır. Puan toplamı 40-49 olanlar “normal sertifikalı”, 50-59 olanlar “gümüş sertifikalı”, 60-79 olanlar “altın sertifikalı”, 80- ve üzeri olanlar “platin sertifikalı” olarak derecelendirilir. Bölgesel krediler, Leed Sertifikasyon sisteminin bir başka özelliğidir ve en iyi çevresel tasarım ve inşaat uygulamalarının belirlenmesinde yerel koşulların önemini kabul ederler. Puanların dağılımı enerji verimliliği ve CO2 azaltan stratejilere dayanır. Her kredi iklim değişikliği, iç mekan kalitesi, kaynak tüketimi ve su kullanımı dahil olmak üzere daha fazlasını da içeren 13 adet çevresel etki kategorisine sahip bir liste ile değerlendirilir. Yeşil Bina Sertifikasyon Enstitüsü (GBCI) tarafından bir ağ üzerinden, üçüncü kişilerin sertifikasyon işlemleri yönetilmektedir.
LEED Nedir?
LEED açılımı “Leadership in Energy and Environmental Design” anlamı ise “Enerji ve Çevresel Tasarımda Liderlik” olan 1998 yılından itibaren uygulanmaya başlanan, Amerikan Yeşil Binalar Konseyi (USGBC) tarafından geliştirilmiş bir çevre dostu bina sertifikasyon sistemidir. Dünyada en yaygın kullanılan yeşil bina derecelendirme sistemidir. Yeni inşaat, iç donanımlar, operasyonlar ve bakım ile çekirdek ve kabuk dahil olmak üzere tüm bina türleri ve aşamaları için uygun olan LEED, bina sahiplerine ve operatörlerine, alanlarının performansı üzerinde anında ve ölçülebilir bir etkiye sahip olmaları için ihtiyaç duydukları araçları sağlar. LEED, sürdürülebilirliğe bütünsel bir bina yaklaşımını teşvik ederek, konum ve planlama, sürdürülebilir alan geliştirme, su tasarrufu, enerji verimliliği, malzeme seçimi, atık azaltma, iç mekan çevre kalitesi, yenilikçi stratejiler ve öncelikli bölgesel konulara gösterilen ilgideki başarıları tanır.
Güncel olarak kullanılan son versiyon LEED V4.1’dir.
LEED Değerlendirme Sistemi Çeşitleri
LEED değerlendirme sistemi kendi içerisinde gruplara ayrılmıştır. Bu sistemler binaların çeşidine ve işlevine göre sınıflandırılır.
1- Bina Tasarımı ve İnşaatı için LEED (BD+C); bütünsel bir yeşil bina inşa etmek için bir çerçeve sağlar ve faydaları en üst düzeye çıkararak her sürdürülebilirlik özelliğini belirleme şansı verir. LEED, hastanelerden üretim tesislerine, showroomlardan ofis binalarına kadar tüm proje türleri için çalışır. LEED (BD+C), her projeye uygun seçeneklere sahiptir.
-Yeni İnşaat ve Büyük Tadilat
– Çekirdek ve Kabuk Geliştirme; Geliştiricinin tüm mekanik, elektrik, sıhhi tesisat ve yangından korunma sisteminin tasarımını ve yapımını kontrol ettiği, ancak kiracı donanımının tasarım ve yapımını kontrol etmediği projeler için.
– Veri Merkezleri; Veri depolama ve işleme için kullanılan sunucu rafları gibi yüksek yoğunluklu bilgi işlem ekipmanlarının ihtiyaçlarını karşılamak üzere özel olarak tasarlanmış ve donatılmıştır.
– Sağlık; Haftanın yedi günü, günde yirmi dört saat çalışan ve akut ve uzun süreli bakım dahil olmak üzere ayakta tıbbi tedavi sağlayan hastaneler için.
– Konaklama hizmetleri; Yiyecekli veya yiyeceksiz geçici veya kısa süreli konaklama sağlayan hizmet endüstrisindeki otellere, motellere, hanlara veya diğer işletmelere adanmıştır.
– Perakendecilik; Bankalardan, restoranlardan, giyimden, elektronikten, büyük kutudan ve aradaki her şeyden perakendecilerin benzersiz ihtiyaçlarını karşılar.
– Okullar; K-12 okul arazisinde çekirdek ve yardımcı öğrenme alanlarından oluşan binalar için, okul kampüslerindeki yüksek öğrenim ve akademik olmayan binalar için de kullanılabilir.
– Depolar ve Dağıtım Merkezleri; Malları, mamul ürünleri, ticari malları, hammaddeleri veya kişisel depolama gibi kişisel eşyaları depolamak için kullanılan binalar için
2- İç Tasarım ve İnşaat için LEED (ID+C); tüm bina operasyonları üzerinde kontrol sahibi olamayan proje ekiplerine, çevre ve insanlar için daha iyi olan iç mekan alanları geliştirme fırsatı sunar. LEED, ofis alanlarından kafelere kadar tüm proje türleri için çalışır. LEED (ID+C), hem yeni hem de mevcut olan her projeye uyacak seçeneklere sahiptir.
– Kurumsal İç Mekanlar; perakende veya ağırlama dışındaki işlevlere ayrılmış iç mekanlar için
– Perakende; tüketici ürünleri ürünlerinin perakende satışını yapmak için kullanılan perakendecilerin iç mekanlarına rehberlik eder. Hem doğrudan müşteri hizmetleri alanlarını (showroom) hem de müşteri hizmetlerini destekleyen hazırlık veya depolama alanlarını içerir.
-Konaklama hizmetleri; oteller, moteller, hanlar veya hizmet endüstrisindeki gıdalı veya gıdasız geçici veya kısa süreli konaklama sağlayan diğer işletmelere ayrılmış iç mekanlar için tasarlanmıştır.
3- Mevcut Binalar ve Mekanlar İçin İyileştirme Programları İçin LEED (O+M);Tam olarak faaliyete geçmiş ve en az bir yıl boyunca kullanılmış tüm binaları ve iç mekanları destekleyerek mevcut binalara ve bina iyileştirme projelerine yakından bakma fırsatı sunar. Hem performans odaklı sürdürülebilir stratejilere hem de sonuçlara odaklanarak yüksek performanslı binaların inşa edilmesine yardımcı olur. Mevcut bir binayı yıkmanın ve yeni bir bina inşa etmenin etkilerini telafi etmenin, sonuçta ortaya çıkan bina son derece enerji verimli olsa bile, 80 yıla kadar sürebileceğini düşünün. Bununla birlikte, dünya çapındaki birçok eski bina verimsiz ve kaynakları tüketiyor, ancak LEED (O+M) kullanılarak tersine çevrilebilecek bina operasyonlarına büyük önem verilmektedir. Ofis alanları ve restoranlardan veri merkezlerine ve okullara kadar tüm proje türleri için uygulanabilir. LEED (O+M), her projeye uygun seçeneklere sahiptir.
– Mevcut Tüm Binalar
– Mevcut İç Mekanlar, binanın bir bölümünde yer alan mevcut iç mekanlar, bu mekanlar ticari, perakende veya konaklama amaçlarına hizmet edebilir.
4- Mahalle Geliştirme için LEED (ND); daha iyi, daha sürdürülebilir, iyi bağlantılı mahallelere ilham vermek ve yardımcı olmak için tasarlanmıştır.
– Planlama; mahalle ölçeğindeki projelerde, şu anda herhangi bir planlama ve tasarım aşamasındaysa ve %75’e varan oranda inşa edilmişse, sertifikalandırma mevcuttur.
– Yapılmış proje; bitmek üzere olan veya son üç yıl içinde tamamlanan mahalle ölçekli projeler için tasarlanmıştır.
5- Şehirler ve Topluluklar için LEED; yerel liderlerin doğal sistemler, enerji, su, atık, ulaşım ve yaşam kalitesine katkıda bulunan diğer birçok faktör için sorumlu, sürdürülebilir ve spesifik planlar oluşturmasına yardımcı olur.
LEED Sertifikası Kriterleri ve Puanları Nelerdir?
LEED sertifikası alabilmek için, bir projenin önce tüm LEED projelerinin temelini oluşturan ön koşul gereksinimlerini tamamlaması gerekir. Ardından, LEED proje ekipleri, takip etmek istedikleri kredileri seçme fırsatına sahip olurlar. Tamamlanan krediler için puan verilir ve kazanılan puan sayısı projenin aldığı LEED sertifikası seviyesini belirler.
1. Konum ve Ulaşım
Yeşil mahalle alanları içinde yer seçmek, proje sahasının doğru seçiminden kaynaklanacak olan olumsuz çevre etkilerinin önüne geçmek, proje konumunun optimum ulaşım imkanlarını kullanmasını sağlayarak ulaşım için bina kaynaklı karbon emisyon miktarını düşürmek hedeftir. Kentsel arazilerin daha fazla verimli kullanılması sağlanmaktadır.
Bu kategoriden seçilebilecek kriterler ve puanları aşağıdadır:
Toplanabilecek maksimum puan 16’dır.
Hassas arazi koruması (1 puan)
Yüksek öncelikli site ve adil kalkınma (2 puan)
Çevresel yoğunluk ve çeşitli kullanımlar (5 puan)
Kaliteli ulaşıma erişim (5 puan)
Bisiklet tesisleri (1 puan)
Azaltılmış otopark alanı (1 puan)
Elektrikli araçların gereksinimlerine uygun alan (1 puan)
Bu kategoriden toplanabilecek maksimum puan 16’dır.
2. Sürdürülebilir Alanlar
İnşaattan kaynaklanan kirliliğin önlenmesi, tasarımdan önce mevcut saha alanının değerlendirilmesi, doğanın korunması ve yenilenmesi, açık alanların oluşturulması, yağmur sularının doğaya tekrar kazandırılması, ısı adası etkisinin azaltılması ve şehir ekolojisini yok ederken enerji kaybı oluşturan ışık kirliliğini azaltmak hedeftir. Araziler optimum bir yoğunlukta kullanılmaya teşvik edilmektedir.
Bu kategoriden seçilebilecek kriterler ve puanları aşağıdadır:
Kirlilik önleyici inşaat faaliyeti (ön koşul)
Habitatı koruma ya da yenileme (2 puan)
Boş alan (1 puan)
Yağmur suyu yönetimi (3 puan)
Isı adası azaltma (2 puan)
Işık kirliliğini azaltma (1 puan)
Bu kategoriden toplanabilecek maksimum puan 10’dur.
3. Su Verimliliği
Bina içinde ve dışındaki su tüketimini azaltıp, alternatif su kaynaklarını kullanarak doğal su kaynaklarını korumak ve su tüketimini ölçerek verimli sistemler konusunda stratejiler belirlemektir. Su kaynakları bu kriterler sayesinde en az %40 oranında tasarruflu kullanılmaktadır. Aynı zamanda işletmede ekonomi de sağlanmaktadır.
Bu kategoriden seçilebilecek kriterler ve puanları aşağıdadır:
Dış mekan su kullanımının azaltılması (ön koşul ve 2 puan)
İç mekan su kullanımının azaltılması (ön koşul ve 6 puan)
Bina seviyesinde su ölçümü (ön koşul)
İşlenmiş su kullanımının optimizasyonu (2 puan)
Su ölçümü (1 puan)
Bu kategoriden toplanabilecek maksimum puan 11’dir.
4. Enerji ve Atmosfer
Yapının çevre hedefleri doğrultusunda temel/ileri test ve devreye alma-doğrulama, yüksek enerji performansı sağlanması, enerji performansının optimize edilmesi, yenilenebilir enerji, bina enerji ölçümü, gelişmiş enerji ölçümü, karbon azaltımı gibi konular hedeflenmektedir. En büyük gider kalemi olan enerjide tasarruf hedefleri proje aşamasında ortaya koyulur. Dolayısıyla tasarımın başarısı inşaat öncesinde değerlendirilir.
Bu kategoriden seçilebilecek kriterler ve puanları aşağıdadır:
Temel görevlendirmeler ve doğrulama (ön koşul)
Minimum enerji performansı (ön koşul)
Bina seviyesinde enerji ölçümü (ön koşul)
Temel soğutucu yönetimi (ön koşul)
Gelişmiş devreye alma (6 puan)
Enerji performansını optimize etme (18 puan)
Gelişmiş enerji ölçümü (1 puan)
Şebeke uyumlaştırma (2 puan)
Yenilenebilir enerji (5 puan)
Gelişmiş soğutucu akışkan yönetimi (1 puan)
Bu kategoriden toplanabilecek maksimum puan 33’tür.
5. Malzeme ve Kaynaklar
Sürdürülebilir yapı malzemeleri hedefi doğrultusunda düşük çevresel etkili hammadde kullanımı, atık azaltımı, malzemelerin tekrar kullanımı ve geri dönüşüm sağlanmasıdır. Sistem sayesinde, ürünler üretimlerinden tüketim sonuna kadar düşük emisyonlu olurlar.
Bu kategoriden seçilebilecek kriterler ve puanları aşağıdadır:
Geri dönüştürülebilir maddelerin depolanması ve toplanması (ön koşul)
Bina yaşam döngüsü etkisi azaltma (5 puan)
Çevresel ürün beyanları (2 puan)
Hammadde tedariki (2 puan)
Malzeme içerikleri (2 puan)
İnşaat atık imha yönetimi (2 puan)
Bu kategoriden toplanabilecek maksimum puan 13’tür.
6. İç Çevre/Hava Kalitesi
Bina iç alanında bulunabilecek kanserojenleri azaltmak, iç mekân hava kalitesini sağlamak, bina kullanıcılarına gün ışığı ve manzara sağlamak, iç hava kalitesi, ısıl, aydınlatma, görsel ve akustik konfor sağlamak hedeflerdir. Termal konfor ölçümü bina kullanıcı verimliliğini %15 arttırır.
Bu kategoriden seçilebilecek kriterler ve puanları aşağıdadır:
Minimum iç hava kalite performansı (ön koşul)
Çevresel tütün dumanı kontrolü (ön koşul)
Gelişmiş iç mekan hava kalitesi stratejileri (2 puan)
Düşük emisyonlu malzemeler (3 puan)
İnşaat iç mekan hava kalitesi yönetim planı (1 puan)
İç mekan hava kalitesi değerlendirmesi (2 puan)
Termal rahatlık (1 puan)
İç aydınlatma (2 puan)
Gün ışığı (3 puan)
Kaliteli manzara (1 puan)
Akustik performans (1 puan)
Bu kategoriden toplanabilecek maksimum puan 16’dır.
7. Bütünleştirici Süreç
: Ön tasarım aşamasından başlayarak disiplinler arası entegre çalışma ile projenin performans ve maliyet analizlerinin yapılması, ardından hedeflenen yeşil bina stratejilerinin uygulanmasının başından sonuna kadar takip edilmesidir. Bu tasarım kriterleri sayesinde yapılar çok daha enerji ve su verimli olurlar. Bütünleştirici süreç, bina yapımında dünyada birçok ülkede zorunlu hale gelmiştir.
Bu kategoride tek kriter vardır ve 1 puan değerindedir.
8. Tasarımda Yenilik
Tüm dünyada yeşil bina uygulaması olabilecek farklı fikir ve uygulamaların desteklenmesi için yapılan çalışmalardır.
Bu kategoriden seçilebilecek 2 kriter ve puanları aşağıdadır:
Yenilik (5 puan)
Profesyonel LEED standartı (1 puan)
9. Bölgesel Öncelik
Tüm dünyada farklı bölge öncelikleri vardır. Bu bölge önceliklerine göre projeler bölgesel sorunlara daha duyarlı olarak yönlendirilmektedir. USGBC tarafından belirlenmiş kredi başlıklarından, projenin bulunduğu yere göre puan alınabilecek krediler proje ekiplerince belirlenmektedir. Bu kategoriden alınabilecek puan 4’tür.
LEED Sertifika Seviyeleri Nedir?
LEED sertifikasyon sistemi puanlama üzerine kuruludur. Kazanılan puanların toplamı ile sertifika seviyesi belirlenmektedir. LEED sertifikasyon sistemlerinin tümünde, alınabilecek toplam 110 puan bulunmaktadır. Ön koşul gerekliliklerini sağlayan ve 40 puan barajını aşan projeler topladıkları puanlara göre belirlenen seviyede LEED sertifikasını almaya hak kazanırlar.
LEED sertifikası kategorileri ve puanları yazımızda, hangi kriterler ile kaç puan alınabileceğini detaylıca anlatmıştık. Toplanan puanlara göre belirlenmiş 4 farklı LEED sertifika seviyesi bulunmaktadır: Normal, Gümüş, Altın, Platin.
- LEED Normal : Puan toplamı 40-49 olanlar “normal sertifikalı”,
- LEED Silver : Puan toplamı 50-59 olanlar “gümüş sertifikalı”,
- LEED Gold : Puan toplamı 60-79 olanlar “altın sertifikalı”,
- LEED Platin : Puan toplamı 80- ve üzeri olanlar “platin sertifikalı” olarak derecelendirilir
LEED Sertifikası Nasıl Alınır?
LEED sertifikası yalnızca, projenin LEED gerekliliklerine yönelik üçüncü taraf onayından sorumlu olan GBCI tarafından verilebilir. Derecelendirme sistemine ait gerekliliklerin sağlandığını gösterir belgelerin GBCI’a sunulması gerekmektedir. Binanın her kategoriden topladığı puanların belirlenebilmesi için LEED metodolojisi ile karşılaştırılır. Başvuru inceleme ve sertifikasyon süreci, proje takımları ile GBCI inceleyicileri arasında yazışma ve iletişim imkanı sunan web tabanlı LEED Online sisteminde yürütülür. Kayıt ve değerlendirme ücretleri USGBC tarafından belirlenmektedir.
LEED Danışmanlık
LEED yeşil bina sertifikası almak için standartların iyi belirlenmesi gerekmektedir. Proje sahasının seçiminde, mimari, mekanik, elektrik ve peyzaj tasarımlarında, kriterlere uygun malzeme seçiminde, inşaat sürecinde ve sertifikasyon işlemlerinin her aşamasında edindiğim bilgi ve tecrübeyle danışmanlık hizmeti vermekteyim. Konuyla ilgili her konuda hiç çekinmeden benimle iletişime geçebilirsiniz.
