Sürdürülebilir turizm, turizm faaliyetlerinin tüm aşamalarında çevre ve yerel topluluklar üzerindeki olumsuz etkilerin en aza indirildiği turizm yönetimi yaklaşımıdır. İnsan odaklı bir endüstri olan turizm, doğru bir planlama ile yerel ekonomilerin canlanması, döviz gelirlerinin artması ve istihdamın iyileştirilmesi sayesinde finansal anlamda da sürdürülebilir hale getirilebilir. Bu noktada doğru bir planlama ve sürdürülebilir yönetim yaklaşımı son derece önemlidir. Sürdürülebilir turizm planlamasında amaç sadece iddialı sürdürülebilirlik hedefleri koymak değil; ulaşılabilir, bölgenin çıkarlarını gözeten, yerel halkın katılımını destekleyen ve çevreyi koruyan hedefler koymak ve bu hedef doğrultusunda kapsamlı yol haritaları oluşturabilmektir. Bu yaklaşım, turizm faaliyetleri içerisinde ulaşım, konaklama, eğlence, yeme-içme, tarihi ve turistik alanların ziyareti, kültürel mirasların ve sosyal dokunun korunması vb gibi her bir sürece uygulanmalıdır.
Sürdürülebilir turizm planlaması, özetle insanların turistik faaliyetlerdeki talepleri ve turizm alanlarının ihtiyaçları arasında doğru bir denge oluşturabilmektir. Sürdürülebilirlik, insanlara ve turistik bölgelere sosyal, ekonomik, kültürel ve çevresel açıdan fayda sağlayan bu turizm planlaması yaklaşımının merkezinde yer alır. Amaca yönelik bir planlama, turizmin tüm paydaşlar için sağlayabileceği faydalara öncelik vermek ve turizmin kalitesini turizm faaliyetlerinin miktarından daha fazla yükseltmeyi hedefler. Bu planlama, topluluklar için yaşam kalitesini en üst düzeye çıkarmak, ekosistemleri, kültürleri ve ziyaretçilere sunulan deneyimlerin kalitesini korumayı esas alır.
Sürdürülebilir turizm planlaması ve yönetimi, yalnızca sürdürülebilirlik uygulamalarını hayata geçirmeyi değil, aynı zamanda daha yüksek müşteri memnuniyeti seviyelerine ulaşmayı hedefler. Turizmde sürdürülebilirliği merkeze alan bu yaklaşımın önemli çıktılarından bazıları şunlardır:
- Turistik alanların kültürel bir miras olarak yarattığı değeri muhafaza etmek. Bu hedef, çevrenin değerini ve saflığını takdir etmeyi; hava, toprak, su ve ses dahil bölgedeki her türlü kirliliği azaltmak için çaba gösterilmesini sağlar.
- Biyolojik çeşitliliği korumak. Sürdürülebilir turizm planlaması, hayvan hayatı veya doğal çevreyi doğrudan veya dolaylı olarak etkileyebilecek tüm unsurları içine alan bir yönetim yaklaşımı sunar.
- Mevcut kaynakları en iyi şekilde kullanmak. Sürdürülebilir turizmde hem yenilenebilir hem de yenilenemeyen kaynaklar en verimli ve etkin şekilde kullanılmaktadır. Ayrıca, yerel halkı ve turistleri yanlış kullanımı en iyi şekilde azaltmaya ve israfı önlemeye teşvik edecek önlemler alınmalıdır.
- İstihdamı artırmak. Turizm endüstrisi pandeminin de etkilerinin azalmasıyla beraber tüm dünyada giderek hacim kazanmaya devam etmektedir. Bu da istihdamın artırılması için çok önemli fırsatları beraberinde getirmektedir. Sürdürülebilir turizmin en önemli amaçlarından biri, insanların istihdam edilmesi için uygun imkanlar yaratmak ve bu fırsatları en iyi şekilde değerlendirmektir.
- Farkındalık yaratmak. Kültürel ve doğal mirasların korunmasında sürdürülebilir turizmin olumlu etkileri konusunda insanları eğitmek ve farkındalık yaratmak önemlidir. Sürdürülebilir turizm uygulamalarının çeşitli yöntemlerini benimseyerek bireysel bağlılığı başlatmak ve taahhüt etmek kritik önem arz etmektedir.
Sürdürülebilir turizm planları ve stratejileri hem yerel halkın hem de turistlerin yararına kültürel ve doğal mirası koruyabilir. Bu planlama sayesinde ülkelere giren döviz miktarı sürdürülebilir şekilde artabilir. Sürdürülebilir turizm planlaması ve yönetimi, insanların farklı kültürler ve ekosistemler hakkındaki farkındalığını ve anlayışını artıran stratejiler uygulanmasına da imkan tanır. Turizm endüstrisinden elde edilen gelir, topluluklar ve ziyaretçiler için faydalı olan eğitim ve kültür merkezleri gibi yeni altyapıların inşa edilmesi için gereken finansmanı da sağlayabilir.
Turizm endüstrisi küresel ekonomi yönetimi için çok değerlidir. Dünya çapında üretime ve ekonomik gelirlere önemli katkı sağlayan sektörlerden biri olan turizmin birçok ülkenin ekonomik büyümesinde son derece önemli olduğunu belirtmekte fayda var. Fakat bununla birlikte, çok paydaşlı olduğunu ve diğer sektörlerle birçok konuda kesişim noktası olduğunu da anlamalıyız. Düzgün yönetildiği takdirde turizm endüstirsi ekonomileri canlandırabildiği gibi sürdürülebilir bir planlama ile yönetilemezse sosyal sistemleri olumsuz etkileyebilir, doğal kaynaklara zarar verebilir, çevresel kirliliğe neden olabilir ve büyük ölçekli çevre tahribatına yol açabilir. Turizm çevresel, sosyal ve finansal potansiyellerinden en iyi şekilde faydalanabilmek için bu endüstriyi sürdürülebilir şekilde planlamak ve yönetmek gerekir.
