Çevresel kalite, sanılan aksine sadece doğal çevrenin değil, tüm çevre ve bu çevrede yer alan paydaşlarının kalitesini ifade etmektedir. Çevre kalitesi, bitki ve hayvanlar da dahil olmak üzere o çevrenin kendisinin sağlığının ve içinde yaşayan insanların sağlık, rahatlık ve psikolojik durumu vb üzerindeki etkilerinin bir ölçüsüdür.
Çevreyi düşündüğümüzde, genellikle çevrede az insan bulunan ormanlar, tepeler, deniz kıyıları, çayırlar ve akarsulardan oluşan bir resim ortaya çıkar. Veyahut doğanın işleyişine bırakılan ve yalnızca ziyaretçi olarak girdiğimiz vahşi yerler aklımıza gelir. Bu kesinlikle çevre ile kastettiğimiz tanımın bir yönüdür. Gerçek anlamda çevremiz, tüm bunlarla beraber şehirlerimizin sokaklarını, yeşil alanları, fabrikaları, ofisleri, parkları, madenleri, okulları, evleri, hastaneleri vs içine alan çok daha geniş bir alandır.
En geniş anlamıyla çevremiz, gezegeni oluşturan hava, su ve toprak ile bunların üzerinde veya içinde yaşayan bitki ve hayvanlardan oluşur. Çevre dediğimizde, kendimiz için yarattığımız çevreyi ve bunun sağlığımızı ve rahatlığımızı ve doğal çevrenin sağlığını nasıl etkilediğini; çevrenin varlığını sürdürmek için bağlı olduğumuz doğal kaynakları; doğal çevrenin sağladığı olanakları; estetik ve doğal güzelliğin çevre ile olan ilişkimizde oynadığı rolü vs de düşünmemiz gerekmektedir. Tüm bu konular çevresel kalitenin korunmasını incelediğimizde dikkate alınmaktadır.
Çevresel Kalite Neden Korunmalıdır?
Çevresel kaliteyi çok farklı sebeplerden ötürü korunmak zorundadır. Bunları şöyle özetleyebiliriz:
- Daha keyifli ve daha kaliteli bir yaşam yaratmak: Topluluğun fiziksel çekiciliği ve eğlence ve dinlenme olanakları, topluluk sakinleri için hayatı daha keyifli hale getirir. Hoş bir ortam, stresi azaltır ve etkileşimi teşvik eder. Sonuçta daha iyi bir yaşamı kalitesi ortaya çıkar.
- Ekosistemleri korumak: Belirli bir yerdeki çevre ile etkileşime giren ve çevrenin karakterini sürdüren, birbiriyle ilişkili istikrarlı peyzaj, bitki, hayvan, kaynak ve iklim sistemlerinin bozulması genellikle küresel ısınma, erozyon ve türlerin yok olması gibi öngörülemeyen ve genellikle olumsuz sonuçlara yol açmaktadır. Bu nedenle çevresel kalitenin korunması gerekmektedir.
- Gezegenimize karşı sorumlulukları yerine getirmek: Dünya, en azından öngörülebilir bir gelecek için, sahip olduğumuz tek evdir ve doğal çevresine mümkün olduğunca iyi bakmak hem görevimiz hem de kendi çıkarımızadır. Eğer kendi türümüz hayatta kalacaksa, gezegeni bizden sonraki nesillere en azından bulduğumuz kadar iyi bir durumda teslim etmeliyiz.
- Sonradan pişman olmamak: Bir örnekle açıklamak gerekirse; dere yatağında veya aşınmış bir yamaçta inşaat yapılmasına izin verilirse doğa bunun cezasını er ya da geç keser. Bu nedenle çevresel kalitenin korunması ve beşeri faaliyetlerin ancak doğal sınırlar dahilinde sürdürülmesi gerekmektedir.
- Nesli tükenmekte olan türleri korumak: Çevresel kaliteyi korumak aynı zamanda habitatı koruyabilir ve nesli tükenmekte olan veya tehdit altındaki hayvan ve bitkileri korumaya yardımcı olabilir.
- Topluluğun estetik karakterini geliştirmek: Doğal ve insan yapımı güzelliğin ortasında yaşamak, sağlığa ve yaşam kalitesine katkıda bulunur ve ayrıca topluluktan duyulan gururu ve topluluk sahiplenme duygusunu harekete geçirir. Bu bağlamda yüksek çevresel kalitenin insanları hem fiziksel hem de sosyal olarak topluluğu sürdürmeye teşvik ettiğini ve onların motivasyonunu ve geleceğe dair umutlarını artırdığını söyleyebiliriz.
- Topluluk kaynaklarını korumak: Yine bir örnekle anlatmak gerekirse; topluluğun su kaynağının ve onu besleyen akarsuların, bataklıkların ve diğer su kütlelerinin temiz tutulmasını sağlamak sadece çevresel kalite meselesi değil, aynı zamanda bir zorunluluktur. Bu nedenle bireysel sorumluluk bilinciyle çevresel kalitenin korunması esastır.
- Toplum tarihini korumak: Tarihi binaları veya bölgeleri ve eski yerleşim yerleri veya savaş alanlarını korumak ya da ilk yerleşimcilerin topluluğu ilk kez gördüğü noktayı el değmeden korumak, etik değerlerin ve sosyal hafızanın korunması için önemlidir.
- Toplumun ve üyelerinin sağlığını korumak: Temiz hava, su ve toprak, yeterli açık alan, bol kaynaklar ve diğer çevresel faktörler, bireylerin sağlığını korur ve sağlıklı bir topluluk oluşturmaya katkıda bulunur.
- Çevreci işletmelerle ekonomiyi güçlendirmek: Çevresini önemseyen bir topluluk, özellikle yeşil, kurumsal sosyal sorumluluk ve sürdürülülebilirlik bilinci yüksek işletmeler için yaşamak ve çalışmak için çekici bir yerdir.
Çevresel Kaliteyi Kim Korumalı?
- Yerel ve merkezi yönetim yetkilileri: Çoğu ülkede çevre kalitesinin korunmasından sorumlu yerel ve merkezi kurumlar ve otoriteler vardır. Etkinlikleri, aldıkları fon düzeylerine ve iktidardaki hükümetten aldıkları siyasi destek düzeyine bağlıdır. Çoğu gelişmiş ve pek çok gelişmekte olan ülkede çevre konusunda sıkıntılar bulunduğundan, bu kurumlar ve yetkililer aralarında iş birlikleri geliştirerek önemli müttefikler olabilir.
- Yerel ve ulusal ve uluslararası çevre örgütleri: Yerel örgütler genellikle çevrenin yerel düzeydeki durumunu anlar ve gerçek sorunların ne olduğunu ve hangi taktiklerin etkili olabileceğini bilir. Özellikle büyük sivil toplum kuruluşları genellikle yasal departmanlara, fonlara erişime ve çevresel kalite için uzun mücadeleler verecek kaynaklara sahiptir.
- Topluluk aktivistleri,i Bu insanların ilgilendiği birçok alandan sadece biri olsa da, sorun ortaya çıktığında çevre kalitesinin güçlü koruyucuları olabilirler.
- İşletmeler: Bazı kurumlar çevreye duyarlı olup kendi faaliyetlerinde çevre kalitesini desteklemeye ve buna dikkat etmeye çalışmaktadır. Bu durum, kurumsal sürdürülebilirlik kültürünün bir parçasıdır ve günümüzdeki her sektörden büyük ya da küçük birçok şirket bu farkındalığa sahiptir.
